Zalige Diego Luis de San Vitores
Priester, missionaris, martelaar
12 november 1627-2 april 1672
Feestdag: 6 oktober
Diego Luis de San Vitores was een Spaanse missionaris van de jezuïeten die de eerste katholieke kerk op Guam stichtte; een van de Mariana-eilanden. Door hem vestigden de Spanjaarden zich op deze eilanden.
Hij was een zoon van een edelman, Don Jerónimo de San Vitores, geboren op 12 november 1627 in de stad Burgos, Spanje. Zijn moeder was Doña María Alonso Maluenda en hij werd gedoopt Diego Jerónimo de San Vitores y Alonso de Maluendo. Zijn ouders wilden dat hij een militaire carrière zou nastreven, maar San Vitores koos ervoor om in plaats daarvan zijn religieuze interesses na te streven. Hij trad in 1640 toe tot het jezuïeten-noviciaat en werd priester in 1651. Later kreeg hij toestemming om als missionaris op missie te gaan naar de Filippijnen.
In 1662, op weg naar de Filippijnen, stopte hij in Guam en beloofde terug te keren. Drie jaar later haalde hij koning Filips IV van Spanje en koningin Maria Ana van Oostenrijk over om een missie in Guam te vestigen. In 1668 vertrok San Vitores van Acapulco naar Guam. San Vitores noemde de Chamorro-archipel "Islas Marianas" (Mariana-eilanden) ter ere van de koningin-regentes van Spanje, Maria Ana van Oostenrijk en de Heilige Maagd Maria. De missionaris landde op Guam in het dorp Hagåtña en werd begroet door Chief Kepuha. Kepuha's familie schonk land om de eerste katholieke missie op Guam te vestigen. Op 2 februari 1669 stichtte San Vitores de eerste katholieke kerk in Hagåtña en droeg deze op aan de zoete naam van Maria, "Dulce Nombre de Maria".
Na de dood van Chief Kepuha in 1669, verslechterde de relatie tussen de Spaanse missionaris en de Chamorro Adel en begon de Chamorro-Spaanse oorlog in 1671 onder leiding van Chief Hurao. Na verschillende aanvallen op de Spaanse missie werd er onderhandeld over vrede. Hoewel San Vitores ervoor koos om Sint Franciscus Xaverius, die geen soldaten gebruikte bij zijn missie in India, als zijn modelpriester na te volgen, erkende hij dat een militaire aanwezigheid nodig zou zijn om de priesters die Guam dienden te beschermen. In 1672 gaf San Vitores de opdracht om kerken te bouwen in vier dorpen, waaronder Merizo.
Hoe hij een martelaar werd
In 1672 begon een crimineel uit Manila, een Chamorro genaamd Choco, die in Guam verbannen was, geruchten te verspreiden dat het doopwater dat door zendelingen werd gebruikt giftig was. Omdat sommige ziekelijke Chamorro-baby's die werden gedoopt, stierven, geloofden velen het verhaal en stelden de missionarissen verantwoordelijk. Zowel de macanjas (medicijnmannen) als de urritaos (jonge mannen), die de missionarissen verachtten, steunden Choco. In hun zoektocht naar een weggelopen metgezel genaamd Esteban, kwamen San Vitores en zijn Visayaanse metgezel Pedro Calungsod op 2 april 1672 naar het dorp Tumon, Guam. Daar wilden ze het kind dopen van de vrouw van het dorpshoofd Matapang, die had geboorte van een dochter. Beïnvloed door de laster van Choco, verzette het opperhoofd zich sterk, maar om Matapang wat tijd te geven om te kalmeren, verzamelden de missionarissen de kinderen en enkele volwassenen van het dorp aan de nabijgelegen kust en begonnen met hen de leerstellingen van de katholieke religie te reciteren. Ze nodigden Matapang uit om zich bij hen aan te sluiten, maar hij schreeuwde terug dat hij de christelijke leerstellingen zat was en boos op God.
Matapang ging weg en probeerde een andere dorpeling, genaamd Hurao, die geen christen was, in dienst te nemen om een plan te maken om de missionarissen te doden. Hurao weigerde aanvankelijk omdat de missionarissen erg aardig waren tegen de inboorlingen, maar toen Matapang hem een lafaard noemde, capituleerde hij. Ondertussen doopten San Vitores en Calungsod het meisje tijdens de afwezigheid van Matapang, met toestemming van haar christelijke moeder.
Toen Matapang hoorde van de doop van zijn dochter, werd hij nog woedend. Hij gooide met geweld speren naar Pedro. Getuigen zeggen dat Pedro aan de aanval had kunnen ontsnappen, maar hij wilde San Vitores niet verlaten. Degenen die Pedro kenden, wisten dat hij de agressors gemakkelijk had kunnen verslaan door wapens te gebruiken. San Vitores verbood zijn metgezellen echter wapens te dragen. Pedro werd door een speer in de borst geraakt en viel op de grond, waarna Hurao onmiddellijk op hem af stormde en hem afmaakte met een machete-slag op het hoofd. San Vitores slaagde erin Perdro vrij te pleiten voordat ook hij werd vermoord.
Matapang nam het crucifix van San Vitores en sloeg erop met een steen terwijl hij de naam van de Heer ijdel gebruikte. Beide huurmoordenaars ontdekten vervolgens de lijken van Pedro en San Vitores, bonden grote stenen aan hun benen en brachten ze op hun prauwen naar zee en gooiden ze in het water.
De dood van de Spaanse missieleider leidde tot represailles van het Spaanse leger tegen Chamorro-leiders die hadden besloten hun macht te verdedigen tegen Spaanse onderwerping. Voor deze leiders werden premies aangeboden en velen werden opgejaagd. Onder Spaanse militaire gouverneurs werden Chamorros, die anti-Spaans waren, in hun dorpen afgeslacht. De Europese pest en oorlog hebben uiteindelijk bijgedragen aan de nederlaag van de anti-Spaanse Chamorros. De Chamorro-Spaanse oorlogen duurden meer dan 25 jaar.
De San Vitores Martyrdom Site staat vermeld in het Amerikaanse nationale register van historische plaatsen.
